Het Temperament Van De Cantorum Vi Plus - Viscount Cantorum VI Plus Mode D'emploi

Handleiding

7.4 HET TEMPERAMENT VAN DE CANTORUM VI PLUS

In aanvulling op equal stemming, met de Cantorum
VI Plus orgel kunt u in andere stemmingen spelen zoals
hieronder beschreven.
MEANTONE
Dit is het prototype van alle stemmingen gebaseerd op
kwinten verminderd met 1/4 syntonische komma. Deze
geeft aanleiding tot acht reine grote tertsen: Eb, Bb, F,
C, G, D, A, E; daarentegen zijn de vier resterende
tertsen onbruikbaar: B, F#, C#, G#. De kwinten zijn
dusdanig karakteristiek dat ze middentoonkwinten
worden genoemd. De kleinste van de reine zijn nog
voldoende consonant.
Slechts één, G#, zorgt voor het opvullen van de gehele
leegte verkregen door de overige 11 door zeer breed en
onbruikbaar te worden: de zogenaamde wolfskwint. De
toonsoorten met geen of weinig wijzigingen blijken
bijzonder aangenaam. De chromatische schaal is
bijzonder karakteristiek.
Door de wolfskwint te verplaatsen op C#, kan de
schijnbare toets G# op basis van Ab gebruikt worden.
WERCKMEISTER III
Is gebaseerd op vier kwinten die elk verminderd zijn
met 1/4 pythagorische komma. Alle overige zijn
vanzelfsprekend rein. Deze geeft aanleiding tot drie
pythagorische grote tertsen: op C#, F#, G#. Bij het
toenemen van de wijzigingen in voortekening stijgt de
harmonische spanning.
KIRNBERGER II
Is gebaseerd op twee kwinten verminderd met 1/2
syntonische komma en één verminderd met het
resterende schisma. Men heeft drie reine grote tertsen:
C, G, D. Derhalve zijn de grote drieklanken op C en G
rein. Hetzelfde kan gezegd worden van de kleine
drieklanken op E en op B. De vier grote tertsen zijn
pythagorisch op: C#, G#, Eb, Bb. Het naast elkaar
bestaan van reine akkoorden en andere getemperde
akkoorden verleent een speciaal karakter aan deze
stemming.
NL - 22